Hoe vertel je een heftig oorlogsverhaal aan groep 7 en 8 van de basisschool? Ik deed dat met het kerstverhaal over de zogenaamde Christmas Truce, de wapenstilstand met Kerstmis 1914. En ik nam 3 stappen om die gebeurtenis tot een goed verhaal te maken.
1. Maak het grote verhaal klein
Het verhaal van de Eerste Wereldoorlog is groot: heel Europa stond in brand en miljoenen mensen waren op drift. Alleen al onder de militairen vielen bijna 10 miljoen doden en 17 miljoen gewonden. Dat zijn aantallen die we niet in een verhaal duidelijk kunnen maken: statistieken zijn geen verhaal. Maak daarom het verhaal klein. Ga terug naar enkele mannen in de loopgraven, naar een schoolklas in Noord-Frankrijk of de inwoners van een Belgisch dorp. Grote verhalen werken pas als we ze klein en herkenbaar maken.
2. Gebruik de oorlogsgeluiden
Uit alle brieven en dagboeken blijken de geluiden van oorlog enorm indringend te zijn geweest: bulderende kanonnen, gegil van gewonden, een hinnikend paard dat wordt afgemaakt. In de wapenstilstand met de Kerst verstomden die geluiden. Plotseling was het stil boven de modderige oorlogsvelden. Gebruik die oorlogsgeluiden. Niet als een imitator, maar als een verteller. Kleur daar je verhaal mee en probeer aan je publiek de indringende geluiden mee te geven waarvan de soldaten in de loopgraven schreven.
3. Vergroot de tegenstellingen
Het geluid van kanonnen wordt een stuk krachtiger als het klinkt voor of na het geluid van de stilte. En een kerstlied krijgt een heel andere lading in de taal van je vijand. Als verhalenvertellers leven we van tegenstellingen: we gebruiken goed en kwaad, helden en schurken, dag en nacht. Wat geeft grotere tegenstellingen dan vijanden die met elkaar voetballen op het slagveld? Wat is indringender dan een Fransman die schiet op een Duitser van wie je een familiefoto hebt bekeken? Vergroot daarom de tegenstelingen die sowieso in dit verhaal zitten. Je publiek wordt graag meegenomen in de dilemma’s van de hoofdrolspelers.
Zelf maakte ik het verhaal klein door twee soldaten te kiezen die elk hun eigen drama beleefden, maar elkaar op het slagveld troffen voor een sigaret. Ik dook in elkaar voor de harde ontploffingen en ik nam ruimschoots de tijd voor de stiltes. Oorverdovend werden die zo. Tegenstellingen zitten er volop in het verhaal en ik wens je veel succes met de uitwerking ervan.
Meer weten?
Wil je meer weten over hoe ik het verhaal van 1914 bewerkte? Kom dan naar een voorstelling en spreek me aan of stuur me een bericht.