Met Pasen vieren christenen de opstanding van Jezus uit de dood. Maar zo kennen veel meer religies een  verrijzenis. Onze geschiedenis is vol van goden die stierven en weer tot leven kwamen. En ze bieden dus allemaal voer voor heerlijke verhalen. Ik zet er vijf voor je op een rijtje.

Persephone

Deze Griekse schone is misschien wel de beroemdste god of godin die uit de dood is opgestaan. En steeds weer opstaat.

Persephone was de dochter van Demeter (godin van de landbouw) en de oppergod Zeus. Hades, god van de onderwereld, ontvoerde haar naar het dodenrijk. Moeder Demeter zonk weg zich in diep verdriet en omdat zij de godin van de landbouw was, werd daardoor de aarde onvruchtbaar en ontstonden er grote hongersnoden.

Zeus overreedde zijn broer Hades om Persephone te laten gaan om zodoende de hongersnoden te keren. Maar omdat Persephone een paar granaatappelzaden had gegeten in het dodenrijk, was ze gedoemd om daar weer naar terug te keren.

Voor elk granaatappelzaadje moest ze een maand in de onderwereld blijven. In de lente en zomer verschijnt ze sindsdien op aarde (en is die vruchtbaar door de vreugde van Demeter) en in de herfst en winter daalt ze weer af in het dodenrijk.

Zie daar de verklaring van de Grieken voor de steeds terugkerende seizoenen.

De Griekse god Dionysos ken je waarschijnlijk vooral als de god van de wijn en het plezier.

In sommige versies van de Griekse mythen (de Orfische mythen) is Dionysos de zoon van Persephone en Zeus, die tweemaal geboren werd.

De oppergod verleidde Persephone, in de vorm van een slang. Toen ene Zagreos werd geboren uit deze “relatie”, was Hera (de vrouw van Zeus) daarover zo kwaad, dat ze Titanen op de jonge god afstuurde, die hem verscheurden. Maar Athene redde het hart van het kind en Zeus plantte dat in de schoot van de vrouw Semele.

De jaloerse Hera haalde Semele over om aan Zeus te vragen of hij zich wilde laten zien in zijn werkelijke, goddelijke gedaante. Hera wist natuurlijk allang wat er zou gebeuren: Semele overleefde die verschrikkelijke aanblik niet en stierf. Zeus (ook niet voor een kleintje vervaard) nam echter de foetus uit haar schoot en bewaarde die in zijn dij. Toen het tijd was om geboren te worden, kwam uiteindelijk Dionysos voor de tweede keer ter wereld.

Attis

Maar de Goden kunnen het nog gekker maken. Zoals met de beeldschone Attis.

Hij werd geboren uit Nana, de dochter van een watergod. Zij bevruchtte zichzelf met een amandel en beviel van Attis, die ze echter achterliet na zijn geboorte. Hij werd door schapen opgevoed tot hij een beeldschone jongeman was. Zo werd hij gezien door Cybele, die onmiddellijk verliefd op hem werd.

Attis viel echter voor een sterveling en uit wraak maakte Cybele hem waanzinnig. Volkomen in de war zwierf Attis rond en op de top van een berg en sneed hij zijn eigen geslacht af. Cybele kwam echter tot inkeer, zocht Attis weer op en hij stierf uiteindelijk in haar armen. De godin legde haar geliefde te rusten in een rotsgraf. Maar: op 25 maart bleek het graf leeg te zijn en was Attis verrezen.

De gelijkenis met het Christendom is natuurlijk treffend. Zeker als je beseft dat 25 maart vroeger werd gezien als de dag waarop Jezus opstond uit de dood…

Lemminkäinen

Dit is één van de exoten die ik heb leren kennen in mijn zoektocht naar opgestane goden: de Finse Lemminkäinen, een held uit het epos de Kalevala.

Lemminkäinen verdronk in de rivier van Tuonela, het dodenrijk. Zijn moeder probeerde hem uit het water weer op te vissen, maar dat lukt alleen in delen. Ze viste eerst zijn kleren op en vervolgens zijn lichaamsdelen. Met alle moeite naaide ze de delen van Lemminkäinen weer aan elkaar, maar ze slaagde er niet in om hem weer tot leven te wekken.

Toen besloot ze een bij naar de onderwereld te roepen. Met de honing van de bij keerde het leven terug in de Finse god. Lemminkäinen was verrezen!

Osiris

Wellicht de oudst bekende god die uit de dood herrees: de Egyptische Osiris. En tegelijkertijd degene die niet helemaal “uit de dood herrees”…

Osiris was de zoon van de aardegod Geb en de hemelgodin Noet. Hij trouwde met zijn zus Isis en werd gedood door zijn broer Seth. Die verstopte het lijk van Osiris in een  loden kist en verzonk die in de rivier de Nijl. De kist werd echter gevonden in een ver koninkrijk en uiteindelijk ontdekt door Isis.

Toen Seth van de vondst hoorde, werd hij woedend, rukte het lijk van Osiris aan stukken en verspreidde de lichaamsdelen door heel Egypte. Maar opnieuw vond Isis de verspreidde delen van haar man. Ze bracht ze weer samen en maakte daarvan de eerste mummie, met behulp van de balsemgod Anubis.

In sommige mythen leefde Osiris in zijn gemummificeerde staat lang genoeg om nog het kind Horus te verwekken bij Isis. In andere versies mist hij juist zijn geslacht omdat het was opgegeten door een Nijlkrab.

Hoe het ook zij: Osiris leefde voort als de god van het dodenrijk. En laten we dus eerlijk zijn: helemaal verrijzen deed hij niet.

Meer verrezen goden

Zo kunnen we het lijstje nog langer maken. Want in vrijwel elke cultuur zijn verrezen goden te vinden.

Zoek ze, vind ze, leer ze kennen. En vertel er verhalen over. Veel plezier!